Başlık: “Lahoz balığı Yasak mı? Denizlerin Kırılgan Kahramanı Üzerine Bir Sohbet”
Merhaba dostlar! Deniz kenarında bir akşamüstü… Hafif bir rüzgâr ve dalga sesi eşliğinde, balıkçı teknesinin yanaşmasını izlerken aklıma gelen soru şuydu: “Lahoz balığı gerçekten yasak mı?” Bu basit gibi görünen soru, aslında gökyüzü kadar geniş; sürdürülebilirlikten geleneksel balıkçılığa, hukukî düzenlemelerden bireysel etik tutumlara kadar uzanıyor. Gelin birlikte dalışa geçelim, bu türün kökeninden bugüne ve geleceğe doğru…
—
Kökenler: Lahoz Balığının Hikâyesi
Lahoz balığı, bilimsel adıyla Epinephelus aeneus, özellikle Akdeniz ve Ege sularında yer alan, kayalık bölgeleri ve resifleri tercih eden bir tür. ([ahalim.com][1]) Geçmişte bol bulunan bu balığın öyküsünde, “bol” ve “sürdürülebilir” kavramlarının bugün ne kadar farklı değerlendirildiğini görebiliriz. Zamanla av baskısı arttı, habitatlar değişti, deniz ekosisteminin dengesi etkilendi. Böyle bir arka planda “yasak” sözcüğü gündeme geldi. Ama bu sözcük tam neyi kapsıyor, hangi koşullarda geçerli?
—
Günümüzdeki Yansımalar: Yasak mı, Kısıtlama mı?
Evet — lahaz konusunda tam bir serbestlik yok diyebiliriz; ama aynı zamanda “her zaman her koşulda yasak” gibi bir tablo da çizilemiyor. Örneğin, bir haberde şu ifade yer alıyor:
> “15 Mayıs – 15 Temmuz tarihleri arasında orfoz ve lahoz türlerinin avcılığı … tüzük kapsamında yasak.” ([YENİDÜZEN][2])
> Başka bir kaynak ise “belirli boyun altında avlanması yasaktır” diyerek, tamamen yasak değil de kontrollü avcılık olduğunu gösteriyor. ([BALIK AVI][3])
> Nasıl yorumlamalıyız? Balıklarda üreme dönemleri, boy sınırlamaları, bölgesel kısıtlamalar gibi değişkenler söz konusu. Yani “lahaz balığı yasak mı?” sorusunun yanıtı: “Evet ama koşullu olarak” şeklinde.
Örneğin, tüketici olarak bir restoran menüsünde karşılaştığınız lahaz balığı bu koşullardan geçiyor mu? Avlanma tarihleri, boyu, bölgesi — bunlar sizin için önemin kazanıyor. Balıkçılıkla uğraşanlar için ise bu düzenlemeler, hem iş hem etik sorumluluk alanı.
—
İnsan Hikâyeleriyle Derinleşen Gerçeklik
Balıkçısından bir akşamüstü sohbetinde şöyle bir cümle duyulmuş:
> “Biz bir süredir küçük lahazları denize geri bırakıyoruz; çocuklarımızın da görmesini istiyoruz.”
> Bu söz, ekosistemle kurulan bağın samimi bir yansıması. Bir başka dalgıç anlatıyor:
> “Kayanın altından göz kırpan o balığı, ‘bugün ben onu alırım’ diye değil, ‘beni burada bırak’ diye düşündüm.”
> Bu hikâyeler, düzenlemelerin ötesinde bireysel bilinç ve sevgi meselesi olduğunu gösteriyor. Yani yasağın ya da kısıtlamanın ötesinde, balığın değeri, onun hikâyesi, yaşam alanı bizimle kurduğu ilişki…
—
Geleceğe Potansiyel Etkiler: Denizden Sofraya ve Ötesine
Peki bu tür koruma altına alındığında ne olur? Ve ya tam aksine, koruma olmazsa ne tehlike doğar?
Korunursa: Lahoz popülasyonu kendini toparlar, deniz ekosisteminde kayalık alanların resif yapısı korunur, balıkçılık sürdürülebilir hale gelir. Bu da hem doğa hem toplum için kazanımdır.
Korunmazsa: Aşırı avcılık, habitat tahribatı, büyük boy kümesinden küçük boy avlamaya kadar uzanan döngü, türün azalmasına, genetik çeşitliliğin daralmasına ve sonucunda o lezzetin veya o balığın “artık yok” denmesine kadar götürebilir.
Ayrıca bu kısıtlamaların toplumsal yansıması da var: restoran kültürü, tüketici davranışı, turizm amaçlı deniz deneyimleri — hepsi bu sorunun birer parçası. Yani lahaz meselesi sadece bir balık meselesi değil; sürdürülebilirlik, toplumsal bilinç ve gelecek kuşaklar meselesi.
—
Sonuç: Balığı Korurken Kendimizi de Koruyoruz
Sonuç olarak, “lahoz balığı yasak mı?” sorusunun yanıtı net: “Evet, ama tamamen değil — belirli zamanlarda, belirli koşullarla kısıtlanmış durumda.” Ancak bu teknik bilgi, işin ruhunu anlatmaya yetmiyor. Biz bu balığın, o kayanın altında saklanan canlı bir hikâye olduğunu, denizle bizim aramızdaki köprülerden biri olduğunu anlamalıyız. Eğer bu anlayışla yaklaşırsak, yasak/serbest ikileminin ötesinde, çözümün bir parçası olabiliriz.
—
Söz Sizde
Peki siz ne düşünüyorsunuz? Lahoz balığını menüde gördüğünüzde nelere dikkat edersiniz? Sizce bu tür kısıtlamalar yeterli mi yoksa daha fazlasına mı ihtiyaç var? Balıkçılık, restoran işletmesi ya da tüketici olarak— deneyimlerinizi, görüşlerinizi bizimle paylaşın.
[1]: “Lahoz Balığı ve Avcılığı: Denizlerin Eşsiz Lezzeti : Ahalim”
[2]: “Orfoz ve lahoz türleri için av yasağı başladı”
[3]: “Orfoz ve Lahoz Hakkında Getirilen Avlanma Yasağı – BALIK AVI”